هادی صوفی زاده
درچندین سال اخیر وازبدواستقلال جمهوری آذربایجان ازشوروی سابق این کشور همانند حکومت خودمختار کوردستان گرفتار توطئه‌های محافل امنیتی جمهوری اسلامی بوده که برنامه‌ریزیهای خطرناکی را برای حکومتهای آن کشور درنظر داشته اند. چندی پیش درمطلبی تحت عنوان تنش درروابط ایران وآذربایجان به پاره‌ای از موضوعات مهم میان این دو کشور اشاره نمودم و دراین مدت موارد دیگری میان آن دو کشور اتفاق افتاده که ضمن آنکه تشابهات زیادی با روش کار مقامات امنیتی ایران درارتباط با کردستان عراق دارند، ونفرت عمیقی را درمیان ملتهای همجوار علیه ایران برانگیخته است. تاجائیکه مطبوعات آذربایجان آنرا ایران هراسی نام نهاده‌اند، اما باتمام فشارهای حکومت ایران علیه آن دو کشور نوعی پریشانی و شکست در سیاستهای آنان بچشم می خورد که سعی می شود دراین مطلب مواردی را بیان دارم.
موضوع ارسال و انتقال مواد مخدر باهماهنگی سپاه پاسداران به جمهوری آذربایجان، ایجاد ناامنی در مرزهای آذربایجان همزمان با برگزاری کنگره آذربایجانیان جهان و همچنین سفر آقای لاریجانی رئیس مجلس ایران به آن کشور که به قتل یکی از مرزبانان آن جمهوری انجامید، برجسته نمودن قضیه حجاب و حمایت از یک حزب اسلامی غیرقانونی متمایل بخود، نگرانی از روابط حسنه آذربایجان با اسرائیل و امریکا، وبهانه حضور ماموران اسرائیل درآن کشور و بزرگنمایی درمورد اعتراضات مردمی درآن جمهوری باتاسی از بهار عربی مشکلاتیست که ایران برای آن کشور ایجاد و روزانه سایتهای وابسته به ایران آنرا انعکاس می دهند. بدون استثنا موارد فوق را می توان در ارتباط با حکومت خودمختار کوردستان جریان دارد.
درآن سوی مرز، حدود یک ماه قبل جمهوری آذربایجان برای مهار عوامل نفوذی و امنیتی ایران که درپوشش کمیته امداد امام خمینی را به فعالیتهای خرابکارانه و جاسوسی می پردازند، فعالیتهای کمیته امداد امام خمینی درآن کشور را تعطیل ودراقدامی دگر برای جلوگیری از نفوذ آخوندهای وابسته به ایران 56 آخوند مورد قبول اداره مسلمانان قفقاز را برای امامت مساجد و احکام دینی شهرهای جنوبی و همجوار با ایران برگزید تا هویت فعالان مذهبی برای مردم آن کشور مشخص باشد. باوجود اینکه دهها ایرانی متهم به حمل مواد مخدر درزندانهای آذربایجان زندانی هستند، اخیرا" مقامات آن کشور بیست و پنج زندانی را به ایران تحویل دادند.
درکنار اینها کنگره سوم آذربایجانیان جهان چهاردهم تیرماه مقارن با سفر لاریجانی رئیس مجلس ایران به باکو با حضور صدها آذربایجانی درباکو برگزار گردید و دراین کنگره علاوه برپیام الهام علی اف چهره‌های حکومتی دیگری نیز دراین کنگره سخنرانی نمودند. در این کنگره گرچه آقای ناظم ابراهیم اف رئیس کمیته دولتی آذربایجان برای آذربایجانیان جهان گفت آذربایجان درمورد ایران دخالت نمی کند، اماناصر رستم خانلی نماینده پارلمان و رئیس کنگره مشترک آذربایجانیان جهان، ایران را به دلیل نقض حقوق آذریها محکوم کرد و کنگره نیز کمیته ویژه‌ای برای وضعیت آذربایجان ایران تشکیل دادند. بازتاب کنگره آذربایجانیان جهان با واکنش برخی محافل داخلی ایران روبرو شد.
کارشناسان امور قفقاز ایران که مشاورین ارشد وزارت خارجه ایران نیز می باشند، نسبت به توقف فعالیتهای کمیته امداد امام خمینی واکنش نشان داده و اعلام نمودند که این کمیته سالانه چهل هزار نفر از افراد بی بضاعت آن کشور راتحت پوشش قرارداده‌است واین حرکت حکومت آذربایجان را برای رضایت لابی یهودیان پنداشتند و نسبت به کنگره آذربایجانیان جهان موسسه اورآسیا در نوشته‌ای تهدیدگونه اعلام نمود که جمهوری آذربایجان تمایل خودرا برای ادامه سیاست پان آذریستی نشان داد. سایت مذکور برای زیر سوال بردن این کنگره اعلام نمود که بیست وهفت یهودی دراین کنگره حضور داشته‌اند. ناگفته نماند ناخرسندی ایران از بکارگیری واژه آذربایجان جنوبی برای مناطق آذربایجان ایران که در روزنامه‌های آن کشور نیز بکارگرفته می شود، از ناخرسندیهای مقامات ایران است.
مشکل ایران برای تسلط براوضاع که پیشبینی می شود هزینه‌های غیرقابل جبرانی برایشان بباربیاورد، ناتوانی دردعوت از الهام علی اف به ایران است. علی اف در چند سال اخیر حاضر به سفر به ایران نبوده است ایشان نه در مراسم نوروز، نه در کنفرانس ضد ترور و نه حاضر به شرکت در کنفرانس مبارزه با موارد مخدر درایران بود. موارد دیگری هم بوده که ایشان به ایران دعوت ایران را نپذیرفته اما رسانه‌ای نشده‌است. تفاوتی که در روش دوحکومت آذربایجان و عراق بچشم می خورد این است که علی اف حاضر به سفر به‌ایران نیست اما هرموقع ایران بخواهد به آسانی قادر به دعوت جلال طالبانی به ایران بوده و درشرایط جاری که ایران با مشکلات بین المللی دست وپنجه نرم می کند، سفرهای آقای طالبانی به ایران برای ایران غنیمت بشمار می آید. برای نمونه طی سال جاری طالبانی 4 مرتبه به ایران دعوت شده که‌خوش رقصیهای آقای طالبانی حساسیت زیادی را در میان کردها برانگیخته‌است.
اهداف جمهوری اسلامی در برخورد با جمهوری آذربایجان بظاهر به‌بهانه دفاع از شیعیان آن کشور است و آنگونه تلقی می نمایند که مردم آذربایجان خواهان اجرای فرامین دینی هستند اما حکمرانان آن جمهوری مانع اجرای آن هستند، به همین خاطر ایران خودرا متعهد به کمک به مردم متدین آن کشور می نماید. درحالیکه دولت آن کشور ممانعتی برای اجرای مناسک مذهبی ببار نیاورده و سالانه بسیاری از علاقه‌مندان دینی برای آموزشهای مذهبی وتحصیلات دینی به عربستان سعودی و ترکیه می روند اما دولت آن کشور تنها نسبت به نفوذ ایران تحت لوای مذهب حساس است. درواقع فشارهای ایران به آن کشور شرایطی را ایجاد نموده که گرایش مذهبی آذریها بیشتر به سنیگری باشد تاشیعه‌گری. این موضوع درمورد کشور تاجیکستان نیز صادق است، قریب یکسال پیش دولت تاجیکستان مانع سفر سی طلبه دینی به‌ایران شد و نگرانی دولت تاجیکستان این بود که آنان درایران دردام مقامات امنیتی ایران گرفتار و برای اهداف خرابکارانه به تاجیکستان بازمی گردند.
نگاهی به نوشته‌های سایت تابناک در مورد بلوفهایی که بانام مردم آذربایجان ادعا می کنند نشان از نوعی تناقض در سیاست و اهداف پنهان آنان را نشان می دهد، درحالیکه با استناد به مصاحبه سفیر سابق آن کشور درباکو کم اهمیتی عنصر مذهب در جامعه آذربایجان را تشخیص داد. آقای افشار سلیمانی سفیر سابق ایران درباکو درمصاحبه با سایت ایراس صراحتا" اعلام داشته که مردم آن کشور مایل به حجاب و اجرای قوانین اسلامی نیستند.
بطور مختصر مشکل ایران نه شیعه پذیری دختران آذری و توسعه‌هلال شیعی بلکه درواقع نگران تحولاتی است که درآن کشور و علیه ایران انجام می گیرد. درسطح کلان ایران نگران حضور امریکا و اسرائیل که به گفته مقامات ایرانی در بیست کیلومتری مرزهای ایران تجهیزات نظامی مستقر نموده و همچنین روسیه که با استفاده از رادار قبله مهمترین رادار از نه راداربجامانده از اتحاد شوروی سابق مستقر درخاک آذرایجان اوضاع منطقه را زیرنظر دارند، که این مسائل برای ایران خوشایند نیست. درسطح منطقه‌ای نیز ایران نگران تاثیرات جمهوری آذربایجان بر آذربایجان ایران است. برای نمونه درگذشته سایت ایران گلوبال متنی رااز ویکی لیکس درارتباط با آذربایجان ایران افشا نمود که اظهارداشته " یک بحران بالقوۀ داخلی به اقلیت بزرگ آذری مربوط می شود که تقریباٌ سی درصد جمعیت ایران را تشکیل می دهند. یک سند آمریکایی از باکو که در ویکی لیکس منتشر شده از در معرض تهدید بودن ایران با توجه به شورش احتمالی آذری ها یاد می کند. یک سند تعجب آور که دولت آذربایجان در باکو به آمریکایی ها ارائه کرده بسیار صریح تراست. در پیام محرمانه ای ازسال 2007 سفارت آمریکا یک ترجمۀ دقیق را از جمله برای سیا می فرستد. اگراین سند اصل باشد طرح سپاه را نشان می دهد خطاب به دفتر رهبر انقلاب. طبق این سند ایران نگران جدایی آذری های خود است و می خواهد جمهوری آذربایجان را که متحد آمریکاست بی ثبات کند: با قید: «کاملاٌ محرمانه» و «برای اقدام فوری»، درحالیکه تاریخ ناخواناست، با سرنامۀ سپاه درسند می آید: «با توجه به افزایش فعالیت های جدایی طلبانۀ پان ترکیست ها در جمهوری اسلامی، به ویژه در مناطق آذری نشین، اقدام عاجل شما برای مبارزه با فعالیت های جدایی طلبانه در شمال غربی کشورمان با ضروری است تا از این بخش ها دفاع شود. «باید» این جنبش ها را به عنوان عوامل ضد مذهب وابسته به قدرت های خارجی «قلمداد کرد» تا بدین وسیله ما این بار نیز این با چنین روشی از شور و هیجان مذهبی که به وفور در مردم ما یافت می شود سود بریم. (. ) از اینرو ضروری است که شما کسانی را در جمهوری آذربایجان مأمور کنید که دریکی از روزنامه ها (طبق سند چند کلمه ناخواناست) دین، و بهترین کار این است، شخصیت های محبوب اسلام را مورد اهانت قرار دهند، ازجمله پیامبر (درود خدا براو).» نامه را سرتیپ پاسدار یوسف شاکری امضا کرده است. در سند منتشرشده در ویکی لیکس آمده بدون اطلاع دقیق از اصل نامه نمی توان گفت آیا صحت دارد یا نه".
کوتاه‌سخن تعامل امنیتی، خشن و پیچیده ایران باکشورهای همسایه روندی را آغاز نموده که کشورهای همجوار تاب تحمل زورگوئیهای ایران را بیش از این نداشته و به شیوه‌های گوناگون اعتراض خودرا نشان داده که می توان به تظاهرات پی درپی افغانیها درچند ماه گذشته، تظاهرات کردها در مقابل کنسول ایران در کردستان عراق و تظاهرات مشابه‌ای که درمدت گذشته درباکو انجام گرفته‌اند. سوال آخر این است که‌آیا حکومتداری براساس ایجاد رعب و وحشت درداخل و خارج پایدار خواهد ماند؟
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
از اينكه به اين مطلب نظر مي دهيد متشكريم
ياشاسين آزربايجان